İnsanların bisiklete binmesinin önünde bir çok engel olabilir. Velo-City 2017 Konferansında People başlıklı oturumlarda işte bu engellerin nasıl aşıldığına dair yapılan ve başarılı olan kamu ve STK çalışmaları paylaşılıyor. Bu çalışmalar, öğrenmeye açık ve istekli belediyeler ve dernekler için çok değerli.
Avrupa’dan Bisiklet Projeleri:
Belçika’dan Pro Velo grubu Brüksel’de uyguladıkları “Cycle Once, Cycle Everywhere!” mottosu ile deneyimli bisiklet kullanıcılarını, bisiklet kullanmaya istekli vatandaşlar ile buluşturuyor. Dernek ve belediye işbirliği ile hayata geçirilen proje boyunca bisiklete başlayan katılımcıların %83’ü şehir içi ulaşımını bisikletle yapmaya başladı.
Bilgi: http://bikeexperience.be
İtalya’da yapılan Bike2work projesi, bisiklet kullanımını yaygınlaştırmak için Fogg’un davranış teorisini uyguluyor. İnsanları motive etmek için kendi profilinde insanlardan oluşan bir grupla buluşturuyor. Yeni başlayanların yeteneklerini geliştirmek için kendi kendine ufak tamirleri yapabilme eğitimi veriyor ve evden işe olan yolculuk için en uygun rotayı birlikte seçiyorlar. Tetikleyici olarak da minik ödüller sunuyorlar.
Bilgi: http://www.bike2work-project.eu/en/
Hollanda’nın kuzeyinde bulunan Brabant bölgesinde, hedef grup özel şirketler seçilmiş. Şirket çalışanları için oluşturulan sanal platform ve iletişim sorumluları sayesinde şirket çalışanları işe bisikletle gelirken yaşadıkları deneyimleri paylaşarak diğer çalışanlara ilham vermişler. Ayrıca şirketlere nasıl bisiklet dostu işletme (güvenli park yeri, düş vs) olabilecekleri yönünde katkıları olmuş.
Danimarka’nın başkenti Kopenhag, kısa mesafelerde bisiklet kullanımını %38’den,%42’ye yüksekseltmiş ve aynı mesafelerde araç kullanımını %18’den %15’e düşürmüş. Nasıl mı?
- Bisiklet dükkanlarının olmadığı mahallelerde bisiklet tamir atölyeleri kurulmuş. Bisikletini rahatlıkla tamir ettirebileceğini gören insanlar bisiklet kullanmaya başlamışlar.
- Evden işe yapılan yolculuklarda hangi rotaya kullanmasın gerektiği hakkında bilgisi olmayan insanlar broşürler ile bilgilendirilmiş ve akıllı telefon uygulamaları ile yönlendirilmiş.
- Çocuklarının trafikteki güvenliğinden endişe edenlere yönelik bir kampanya yapılmış. BU kampanyada ulaşılan kişilerin %47’si çocuklarını okula yaya veya bisikletle götürmeye başlamışlar.
Madem konu çocuklara geldi hemen Hollanda’dan bir annenin sunumunda aldığım notları paylaşıyorum. “Freedom of Children” temalı oturumda dört çocuk annesi Marieke Bubbelman hem dünyanın en mutlu çocuklarının neden Hollanda’da olduğunu anlattı hem de çok değerli bilgiler verdi. Yaşadığı şehrin güvenli yollara sahip olması, onu çocuklarını özgür bırakma konusunda ikna etmiş. Annelerin çocuklarına örnek olması gerektiğine inanıyor, dolayısıyla her yere bisikletle gidiyor, özellikle de yağmur yağdığında. Çocuklara özgürlüklerini yaşayabilecekleri alan yaratın diyor. Çünkü ancak o zaman meraklı ve araştırmacı bireyler olabilirler. Çocuklarınıza güvendiğinizi onlara gösterin, o zaman sorumluluk almaya başlayacaklar diyor. Hollanda’da 7 yaşında bir çocuk yılda ortalama 4000 km bisiklete biniyor.
Hollanda’dan İngiltere’ye geçiyorum.
İngiltere’de uygulanan Bikeability programı, çocuklara bisiklet kullanırken daha güvenli olmaları için trafikte nasıl davranmalarını üzerine eğitim veriyor. Paul Robison, ülkede 380 farklı programları olduğunu ve 3000 eğitimcinin çalıştığın söyledi. Yılda 320Bin çocuğa eğitim veriyorlar. Eğitimden sonra aileler çocuklarını daha çok özgür bırakıyorlar. Bisiklet için yapılan 1 GBP (4,5TL) yatırımın ülke ekonomisine katkısı 3 GBP (13,5 TL).
Bilgi: https://bikeability.org.uk/
Kristina Jasiunaite, World Bicycle Relief organizasyonu için çalışıyor. Afrikadaki çcoukların okullarına gidebilmesi için o coğrafyanın şartlarına uygun bisikletler tasarladıklarını ve çocuklara hareket ve ulaşım özgürlüğü sağladıklarını anlattı.
National Geographic tarafından yılın maceracısı seçilen, uluslararası aktivist Shannon Galpin, Afganistan’da kadınları nasıl bisiklete bindirdiğini anlattı.
Bilg: http://shannongalpin.com/category/afghanistan/
Alışkanlıkları Değiştirmeye Yönelik Bisiklet Projeleri:
Traffic Snake Game (www.trafficsnakegame.eu), çocukların ailelerini onları okula sürdürülebilir ulaşım araçları ile okula götürmeye ikna ettikleri bir kampanya. 19 ülkenin katıldığı “oyun” sayesinde 177. 587 öğrenci artık okula yaya, bisiklet ve toplu taşıma araçları ile gidiyor.
Viyana’da yapılan çok etkili bir kampanya ise ülkemizde rahatlıkla uygulanabilir: Otobüs ve metroya alternatif olarak bisiklet kullanımı alışkanlığını kazandırmak için altyapı çalışması veya teknik bir sorun nedeniyle durdurulan seferlerin olduğu hatlarda insanlara ücretsiz bisiklet ve rota haritaları verilmiş. 6 ay boyunca farklı hatlarda uygulanan projede bisiklet kullanım oranı %50 artmış.
Brezilya’dan Belo Horizonte Belediyesi’nin örneğini de çok beğendim. Yapılan ilk bisiklet yolunun bekledikleri ilgiyi görmediğini fark etmişler ve bisiklet kullanıcılarını görüşmeye davet etmişler. Bisiklet kullanıcıları kendi deneyimlerini ve yolun sorunlarını aktarmış. Sorunlara çözümler hızla bulunmuş ve yolun kullanımı artmış. Yani bazen para değil, sadece dinlemeye hazır kulaklar yeterli olabiliyor.
Kopenhag’dan Kanserle Savaş Derneği yaptığı bisiklet projesini aktardı. Danimarka’daki hareketsiz %30’u bisikletle buluşturmak için ulusal, yerel ve bireysel seviyede kampanyalar yaparak 11.000 kişiye ulaşmışlar ve bu kişilerin 7500’ü günlük olarak bisiklet kullanmaya başlamış. Hareketsizlikten doğan rahatsızlıkların önüne geçebileceklerini düşünüyorlar.
Critical Mass turu çok mu sert geliyor o zaman buyrun kidicalmass’e. ABD’de yapılan proje cumartesileri günleri çocuklarla toplu olarak dondurmacıya gitme etkinliği.
Bilgi: kidicalmass.org
Türkiye’den iki örnek:
Bisikletli Kadın İnisiyatifi, gelir düzeyi düşük mahallelerdeki kadınlara bisiklet eğitimi veriyor ve kısa mesafedeki yolculuklarını bisikletle yapmaları için onlara destek oluyor.
Süslü Kadınlar Bisiklet Turu, 2013’den beri yılda bir kez yapılan ve çok etkili olan bir etkinlik. Kadınların bir kez de olsa bisiklete binmesini sağlayan turun amacı kadınların günlük hayatlarında bisiklet kullanması. Yıl boyunca bisiklet sürüş eğitimleri vb çalışmalar yapıyorlar.
