Transist İstanbul | Smart Mobility Conference

2-3 Kasım tarihlerinde yapılan Transist Uluslarası İstanbul Ulaşım Kongresi ve Smart Mobility Conference izlenimlerimlerimi tek bir cümle ile özetlemem gerekirse siyasiler “daha fazla köprü, tünel, yol yapacağız” derken, akademisyen ve uzmanlar “ulaşım sorunlarına çözüm motorlu taşıt altyapısına yatırım yapmak değildir” diyorlar.

Lütfi Kırdar Kongre Merkezinde yapılan uluslararası ulaşım kongresi kapsamında ana salonda ulaştırma bakanı, İstanbul valisi ve belediye üst düzey yetkilileri Türkiye için ulaşım konusundaki yatırımlarını açıklarken, eş zamanlı yürütülen teması “Bisiklet Özgürlüğü” olan Smart Mobility Conference konuşmacıları bisiklet ekonomisi, bisikletli ulaşım ve bisiklet dostu kentlere odaklandı.

Dünyanın en önemli bisiklet zirvesi Velocity 2017 konferansından alınan Freedom of Cycling teması, her ne kadar Transist’te bisiklet özgürlüğü olarak sunulsa da, aslında tema bisiklete binme özgürlüğü olmalıydı ancak ana salondaki devlet erkanının konuşmalarını dinledikten sonra kişisel görüşüm Türkiye’de yakın bir tarihte bisiklet binme özgürlüğünün kazanılması oldukça zor.

Kongrenin gündeminde “araç”, akıllı ulaşım panelinin gündeminde ise “insan” vardı

Kongre açılış konuşmasını yapan Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, hükümetin kaç bin kilometre bölünmüş yol yapıldığını, ne kadar sıcak asfalt döküldüğünü, kaç km tünel yapıldığını, kaç adet viyadük/köprü yapıldığını aktardı. İstanbul’da yapılan dünyanın en büyük havalimanını gelecek yıl açacaklarını söyledi. Bir de müjde verdi, İstanbul boğazında üç katlı bir tünel daha yapılacak dedi. Konuşmanın tamamını linkteki videodan izleyebilirsiniz.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal, konuşmasında İstanbul’un ulaşım yatırımlarının dünyaya örnek olacağını belirtti.

Transist Smart Mobility Conference

Bakanlık gündeminde yaya ve bisikletlinin olmadığını üzüntüyle kabullenmeye çalışırken Smart Mobility Conference’ın “Kent içi Ulaşım Aracı Olarak Bisiklet” başlıklı panel oturum başkanı Prof.Dr. Mustafa Karaşahin’in “Türkiye’de bisikletli ulaşım ağı altyapısı olan şehir yok” sözleri ile başladı. İstanbul’da 36.000 km motorlu taşıt yolu bulunurken, birbirinden kopuk bisiklet yollarının toplam 114 km olduğunu belirtti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin teşvikleri ile geçen yıl kurulan İstanbul Bisiklet Derneği’nin başkanı Murat Kazanasmaz yıl boyunca yaptıkları bisiklet sürüşlerine ait fotoğrafları paylaştı.

AmsterdamTech.City kurucusu Nuray Gökalp, Amsterdam’ın bir günde bisiklet dostu şehir haline gelmediğinin, bisiklet politikalarının geliştirilmesi ve uygulanması için zaman gerektiğinin altını çizdi. Kendisinin özel aracının olmadığını, çünkü Amsterdam’da otomobile alternatif bir çok ulaşım şeklinin olduğunu söyledi.

Bikenomist kurucusu Paolo Pinzuti, on yıl öncesine göre internet hızının ne kadar arttığını ancak şehir içinde bir yerden bir yere gitmenin sürekli yavaşladığını belirtti. İstanbul üzerinden örnekler verdi ve şehir içinde motorlu taşıtlarla ulaşım hızının 8-13 km/s arası olduğunu gösterdi. Bisiklet veya eBike ile ortalama 15-25 km/s ile yolculuk yapıldığına göre neden illa araba kullanma konusunda ısrarcı oluyoruz?

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Bölüm Başkanı François Begeut, salona bisiklet üstünde giriş yaptı ve “Rolling Revolution: Cycling” başlıklı konuşmasında İstanbul’un daha fazla yol yapımına bütçe ayırmasının ürkütücü olduğunu; hava kirliliği ve iklim değişikliğine karşı alınacak en büyük önlemin otomobilleri otoparkta/garajda tutmak olduğunu söyledi. Paris, Oslo, Londra, Hamburg gibi şehirlerin otomobilsiz kent olma yolunda yatırımlar yaptığına değindi.

HOE360 kurucusu Niels Hoé, bisiklete binmeyi komplike birşey sanmayın ve komplike hale getirmeyin dedi. Kendisinden önceki oturumda konuşma yapan İstanbul Bisiklet Derneği başkanının kongreye bisikletle gelmeme nedenini binada duş olmaması olarak açıklamasına katılmadığını belirtti. Binada duş olmaması, bisiklete binmeye engel gösterilmemelidir dedi.

Yaya ve bisikletli ulaşım altyapısı olan büyük şehirlerde esnafın satışlarının %50 arttığını, daha küçük şehirlerde ise %25 arttığını belirtti. Amsterdam gibi Kopenhag’ın da bir gecede bisiklet şehri olmadığını, bunun için çok uzun yıllardır çalıştıklarını söyledi. Kopenhag’da ilk bisiklet yolu tam 100 yıl önce yapıldı. Türkiye’nin (ve diğer ülkelerin) 100 beklememesini, başarılı uygulama örneklerini alarak, deneme yanılma yapmadan bisikletli ulaşım altyapısını hazırlaması gerektiğini ekledi.

Kopenhag’da son 50 yıldır motorlu taşıtlar için tek bir köprü yapılmadı. Ancak bisikletli ulaşım için dünyanın 7 harikası bu şehirde yer alıyor.

Ana salonda Ulaştırma Bakanı köprü, tünel, yol derken, akıllı ulaşım konferansında uzmanlar İstanbul’a başka tünel, yol, köprü yapılmamasını, var olan yolların yaya/bisiklet ile paylaşılmasını öneriyorlar.

Ana salon, araçları hareket ettirmek için planlar yaparken (ve yeni problemler yaratırken) küçük salonda insan hareketliliği, yani erişim konuşuluyordu.

Kongrenin ilk gününden notlarım arasında yer alan en güzel bilgi Kopenhag’da okulların çevresindeki tüm otoparkların gündüz bisiklet park yeri, akşam öğrenciler evlerine döndükten sonra ise araç otoparkı olarak kullanıldığı oldu. FlexParking, Esnek park yerleri olarak adlandırılan sistem, şehirdeki kamusal alanı verimli kullanma adına harika bir örnek.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Transist Kongresinin ikinci gününde “kent içi bisikletli ulaşım altyapısı ve bisiklet paylaşım sistemleri” üzerine sunum yapmak üzere davet edildim.

Konuşmacı olarak bulunduğum paneldeki diğer konuşmacıların ulaşımla değil sporla alakalı kurum yöneticileri olmasına ise anlam veremedim. Kent içi bisikletli ulaşım konusunu İstanbul Büyükşehir Spor Müdürü ve Türkiye Bisiklet Federasyonu Başkanı yerine İstanbul Büyükşehir Ulaşım dairesinden yetkililerle, başarılı projeleri ile örnek olabilecek diğer şehirlerin belediye çalışanları ile veya yaya/bisiklet derneği temsilcileri ile tartışmayı tercih ederdim.

Panelin oturum başkanı  İstanbul Şehir Üniversitesi rektör vekili Prof. Dr. Peyami Çelikcan, bisikletli yaşama geçiş için üniversitelerin üstlenmeleri gereken misyondan bahsetti. İTU ve Boğaziçi Üniversitelerinin projelerinden örnekler aktardı ve İstanbul Şehir Üniversitesi’nin Dragos kampüsünün otomobilsiz olduğunu ve kampüs içindeki ulaşımın yaya ve bisikletle gerçekleştirilmek üzere tasarlandığını anlattı.

Peyami Çelikcan “Bisiklet yaşama kültürü oluşturmak istiyoruz” dedi.Kampüsün mevcut bisiklet yollarına bağlanmasını istedi. Yerleşkesi olan her kamu kuruluşunun kendi içinde otomobilsiz bir hareket şekline kavuşması gerektiğini de ekledi. O sırada salonda İBB Ulaşım dairesinden bir çok yetkili vardı, umarım bu talep değerlendirilir.

İstanbul Büyüşehir Belediyesi Gençlik ve Spor Müdürü Ayhan Kep, Sağlık bakanlığından aldıkları 39.000 bedava bisiklet ve pedal.ist projesini anlattı.  Sunum boyunca spor ve ulaşım kavramlarının biraz birbirine girdiğini hissettim ancak Ayhan Bey’e kusur bulmadım. Spor Müdürü, elbette bisikleti spor aracı olarak değerlendiriyor ve ona göre projeler hazırlıyor. Ancak benim merak ettiğim ama soramadığım soru: Bisiklet hediye edilen çocuklar, evden okula bisikletle mi gidip geliyorlar? Öğretmenleri bisikletle mi işe geliyor? Hep birlikte okuldan müzeye, sahile vs bisikletle mi gidiliyor?

Erol Küçükbakırcı, Türkiye Bisiklet Federasyonu Başkanı. Eminim kendisine panel daveti geldiğinde “kent içi ulaşımında bisiklet ve bisiklet paylaşım sistemleri” konusunda neden beni çağırdılar diye sormuştur. Açıkçası ben hala kendime bu soruyu soruyorum. Haftanın ker günü 40 km bisikletle antrenman yapan Erol Küçükbakırcı, farklı ülkelerde katıldığı bisiklet yarışlarını anlattı, biraz kişisel anılarını aktardı ancak bir türlü ulaşım aracı olarak bisiklet konusuna gelemedi. Konuşmasını “bisiklete binin kendinizi daha iyi hissedeceksiniz” diyerek tamamladı.

Bana ayrılan 15 dakikalık sürede bisiklet paylaşım sistemlerinin dünden bugüne nasıl değişerek geliştiğini, bisikletli ulaşım altyapısı için verilerin nereden sağlanabileceğini ve yatırımların nasıl etkili olabileceğini aktardım. Sunumumda kullandığım slaytlar burada, video yayınladığında yazıya ekleyeceğim.

Konferansın son oturumu “Bisiklet Kullanımının Yaygınlaştırılması için Toplumsal Bilincin Artırılmasına Yönelik Farkındalık Çalışmaları” neler olabilir sorusuna yanıt aradığımız 2 saat süren, Prof.Dr İbrahim Kırcova’nın moderatörlüğünü yaptığı, zamanın çok verimli kullanıldığı ve etkileşimin yüksek olduğu çalıştaydı.

Belediye ulaşım dairesi çalışanları, bisiklet derneği temsilcileri, akademisyen, öğrenci ve özel sektörün grup çalışması olarak konuları tartıştığı gerçekten iyi bir çalışma oldu. Çalıştay çıktısı paylaşıldığında yazıya ekleyerek güncelleyeceğim.

Kongre merkezinde bisiklet park yeri yoktu. Bisikletle konferansa gelmeye teşvik edici bir uygulama görmedim. Bisikletle gelen ve bisikletini binanın dışındaki direklere bağlayanların sayısı da bir elin parmaklarını geçmez. Bu konuda gelecek yıl belki güzel bir çalışma yapılabilir.